Najnowsze wyniki międzynarodowego badania PIAAC rzucają światło na umiejętności dorosłych Polaków, ujawniając niepokojący obraz. Problemy z rozumieniem tekstu, prostych tabelek oraz podstawowymi zadaniami matematycznymi dotykają niemal 40 proc. badanych, co plasuje nas na jednym z ostatnich miejsc wśród innych narodowości. Co stoi za tak słabymi wynikami i jakie są ich konsekwencje?
Niepokojące wyniki badania PIAAC
Niepokojące wyniki badania PIAAC ujawniają wyraźne luki w umiejętnościach podstawowych u dorosłych Polaków. Międzynarodowe Badanie Umiejętności Osób Dorosłych, znane jako PIAAC, to kompleksowa analiza kompetencji takich jak rozumienie tekstu, praktyczne wykorzystanie umiejętności matematycznych oraz rozwiązywanie problemów. Niestety, Polacy uplasowali się na 29. miejscu spośród 31 badanych narodowości, co jednoznacznie wskazuje na potrzebę zmian systemowych w edukacji dorosłych.
Zobacz także:
Z raportu wynika, że aż 39 proc. Polaków napotyka trudności z zadaniami wymagającymi rozumienia tekstu. Te osoby są w stanie odnaleźć pojedyncze informacje w prostych komunikatach, o ile nie zajmują one więcej niż jedną stronę. Jeszcze gorzej sytuacja wygląda w przypadku matematyki – 38 proc. Polaków nie potrafi rozwiązać najprostszych zadań, takich jak interpretacja tabel, mnożenie liczb całkowitych czy obliczanie procentów. Największe problemy dotyczą osób z grupy wiekowej 55-65 lat, które osiągnęły zdecydowanie najniższe wyniki w obu obszarach.
Eksperci zwracają uwagę, że trudności te nie są jedynie kwestią jednostkową, ale stanowią problem systemowy. Słabe wyniki w tych kluczowych obszarach mają wpływ na funkcjonowanie zawodowe, codzienne życie oraz zdolność adaptacji do szybko zmieniających się realiów. Problem staje się szczególnie dotkliwy w kontekście coraz większego nacisku na kompetencje cyfrowe i umiejętności przetwarzania informacji w XXI wieku.
Polacy na szarym końcu na tle międzynarodowym
Polacy wolą krótkie i proste teksty – taki wniosek płynie z wyników badania PIAAC, które klasyfikowało uczestników na pięć poziomów umiejętności. Aż 40 proc. uplasowało się na poziomie 0 lub 1, co oznacza, że ich zdolności ograniczają się do odnajdywania prostych informacji w nieskomplikowanych tekstach o długości nieprzekraczającej jednej strony. Wynik ten nie tylko pokazuje trudności z przyswajaniem bardziej złożonych treści, ale także wskazuje na niską zdolność analizy tekstu, co utrudnia rozwój kompetencji potrzebnych w pracy i życiu codziennym.
Jeszcze bardziej alarmujące są wyniki w zakresie umiejętności matematycznych. „Jedynkę” w tej dziedzinie otrzymywały osoby, które potrafiły wykonywać podstawowe działania, takie jak mnożenie i dzielenie liczb całkowitych, a także interpretowanie prostych danych przedstawionych w tabelach lub wykresach. To podstawowe kompetencje, które powinny być łatwo dostępne dla większości dorosłych, a jednak stanowiły wyzwanie dla dużej części badanych.
Tylko 2,5 proc. Polaków osiągnęło poziom 4 w rozumieniu tekstu, co stawia nas niemal na samym końcu wśród innych krajów. Wyniki z matematyki są niewiele lepsze – zaledwie 3,7 proc. uczestników badania wykazało się zaawansowaną znajomością tej dziedziny. Taki poziom umiejętności pozwala na wykonywanie bardziej złożonych obliczeń i analizę danych, co w krajach skandynawskich, liderach badania, jest standardem.
Wyniki w kontekście międzynarodowym
Wśród krajów o najlepszych wynikach znalazły się Finlandia, Szwecja i Norwegia, które od lat inwestują w edukację dorosłych. Polska uplasowała się na końcu rankingu, obok takich państw jak Włochy, Portugalia i Chile. Średni wynik Polaków w rozumieniu tekstu wyniósł 236 punktów, podczas gdy średnia to 260 punktów. W matematyce osiągnęliśmy 239 punktów (średnia OECD to 263 punkty), a w rozwiązywaniu problemów – 226 punktów (średnia OECD wynosi 251 punktów).
Eksperci wskazują kilka kluczowych przyczyn słabych wyników. Jedną z nich jest niski poziom zaangażowania w kształcenie po ukończeniu szkoły. W krajach skandynawskich dorośli regularnie doskonalą swoje umiejętności, co przekłada się na lepsze wyniki w badaniach. Polacy niechętnie biorą udział w dodatkowych szkoleniach czy kursach, a to właśnie edukacja przez całe życie jest kluczem do poprawy kompetencji.
