Do Świąt Bożego Narodzenia zostało już niewiele czasu. Zanim usiądziemy przy wigilijnym stole, trzeba zadbać o wiele rzeczy: prezenty, dekoracje, jedzenie… i oczywiście wigilijny opłatek. Coraz częściej kupujemy go jednak w sklepach, w galeriach handlowych do „aniołków”, a czasem od anonimowych sprzedawców. Czy to właściwe? Sprawa jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać.
Opłatek wigilijny. Czy musi być poświęcony?
Ks. Stanisław Jóźwiak z wrocławskiej kurii tłumaczy, że prawdziwy wigilijny opłatek powinien być poświęcony.
Zobacz także:
Opłatek to jeden z ważniejszych symboli Świąt Bożego Narodzenia. Tylko pobłogosławiony ma swoje pełne znaczenie. Tradycyjne są tylko te poświęcone – wyjaśnia duchowny cytowany przez Fakt.
Tradycyjnie poświęcenie opłatków odbywa się w kościołach na początku adwentu, a wierni mogą je później otrzymać w swojej parafii. W zamian często składa się dobrowolną ofiarę, ale nie jest to obowiązkowe. Kupowanie opłatków w przypadkowych miejscach, np. w galeriach handlowych, rodzi pytanie: czy mają one takie samo znaczenie?
Czy opłatek wigilijny można kupić w sklepie?
Z punktu widzenia Kościoła zakup opłatka w sklepie, o ile nie jest on poświęcony, mija się z tradycją. Niepoświęcone opłatki nie są zgodne z duchem świątecznym, ponieważ brakuje im duchowego wymiaru. Zdaniem księży łamanie się takim opłatkiem to spłycenie symboliki wigilijnej. Duchowni zwracają uwagę, że Święta Bożego Narodzenia to nie tylko zwyczaje, ale przede wszystkim wydarzenie religijne. Poświęcony opłatek podkreśla tę wyjątkowość.
Nie zawsze jednak musisz iść do kościoła po opłatek. Sprzedawanie poświęconych opłatków poza parafią jest dopuszczalne, ale tylko wtedy, gdy sprzedawca ma pozwolenie z parafii. To najczęściej osoby, które pomagają w zbiórkach na potrzeby Kościoła lub misje. Jak się upewnić, że opłatek pochodzi z właściwego źródła? Poproś o pokazanie dokumentu potwierdzającego zgodę na sprzedaż. Brak takiego zaświadczenia może sugerować, że oferowane opłatki są niepoświęcone. Warto pamiętać, że opłatki można poświęcić, odwiedzając pobliski kościół.
Liczy się tylko gest łamania opłatkiem? Kościół ma jasne stanowisko
Mimo zaleceń Kościoła wiele osób kupuje opłatki w sklepach czy galeriach handlowych. Powody? Wygoda, brak czasu na wizytę w parafii, a czasem niewiedza. Niektórzy tłumaczą, że duchowe znaczenie nie jest dla nich kluczowe – liczy się sam gest łamania opłatkiem i szczere życzenia. Jednak dla księży takie podejście jest kontrowersyjne. W ich oczach zakup opłatka w sklepie oznacza odchodzenie od tradycji i symboliki świąt, które mają wymiar religijny.
Oczywiście, można kupić opłatek w supermarkecie, tak jak kupuje się chleb, masło czy ogórki. Jednakże w takim wypadku bez sensu jest przygotowywanie wigilii i oczekiwanie na przyjście na świat Jezusa Chrystusa. Opłatek to chleb Boży, łamanie się nim ma wymiar sakralny — tłumaczył przed laty w rozmowie z Dziennikiem Polskim ks. dr Czesław Sandecki, dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Ogólnego krakowskiej kurii metropolitalnej.
Kolorowe opłatki. Czym różni się biały opłatek od różowego?
Opłatki wigilijne występują w różnych kolorach, co może budzić pytania o ich znaczenie i funkcję. Białe opłatki to najbardziej popularna wersja, której używa się podczas wigilijnej kolacji. Są symbolem czystości, niewinności i jedności. Łamanie się białym opłatkiem w Wigilię jest tradycją, która nawiązuje do duchowego wymiaru Świąt Bożego Narodzenia. Z kolei kolorowe opłatki, najczęściej w odcieniach różu, zieleni czy fioletu, nie są przeznaczone dla ludzi, lecz… dla zwierząt domowych. Tradycja ta wywodzi się z dawnych wierzeń, które mówiły, że w Wigilię zwierzęta również zasługują na specjalne traktowanie i mogą tego dnia nawet przemówić ludzkim głosem. Podając im kolorowy opłatek, właściciele okazują wdzięczność za ich obecność i opiekę nad domem.
Podawanie opłatków zwierzętom ma także symboliczne znaczenie – wyraża jedność człowieka z naturą i troskę o stworzenie. W tradycji ludowej traktuje się to jako gest wdzięczności wobec zwierząt za ich pracę i poświęcenie, szczególnie na wsiach, gdzie pełniły ważną rolę w gospodarstwie. Chociaż kolorowe opłatki są dopuszczalne w kontekście tradycji, to w praktyce są one stosowane wyłącznie jako forma symboliczna dla zwierząt. Łamanie się kolorowym opłatkiem między ludźmi byłoby nietypowe i odbiegałoby od religijnej tradycji, gdzie używa się wyłącznie białego opłatka.
