Zdarza się, że pieniądze papierowe, które mamy w portfelu, są zniszczone, np. podarte czy pomięte. Czy w takim razie nadal mogą pełnić swoją funkcję? Kiedy konieczna jest ich wymiana? Trzeba wiedzieć, że nie zawsze uda nam się odzyskać ich pełną wartość.
Czy sprzedawca może nie przyjąć banknotu?
Zgodnie z obowiązującą ustawą o usługach płatniczych, sprzedawca nie może odmówić przyjęcia gotówki. Są jednak wyjątki, np. transakcje przeprowadzane za pośrednictwem sklepów internetowych lub podczas masowej imprezy (choć sprzedawca ma obowiązek poinformować o obowiązujących formach płatności). Czy uszkodzenie to wystarczający powód odmowy?
Zobacz także:
Sprzedawca może nie przyjąć pieniądza papierowego z powodu jego uszkodzenia. Dotyczy to takich sytuacji, kiedy banknot jest przemoczony, wyblakły lub posiada plamy chemiczne, jest rozerwany lub jest w takim stanie, że nie można go zidentyfikować. Jeśli banknot jest podarty, można go skleić taśmą klejącą, aby zabezpieczyć przed dalszym zniszczeniem, bądź jego części włożyć do woreczka strunowego, aby ich nie zgubić.
Zniszczone banknoty można wymienić
Zniszczonymi pieniędzmi nie można płacić. Co zatem można z nimi zrobić? Komunikat w tej sprawie wydał Narodowy Bank Polski. Zgodnie z nim:
Zużyte lub uszkodzone banknoty i monety emitowane przez Narodowy Bank Polski (jeżeli nie ma podejrzeń co do ich autentyczności, a widoczne na nich cechy umożliwiają rozpoznanie wartości nominalnej, w tym banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione itp.) można wymienić na znaki pieniężne nadające się do obiegu w kasie dowolnego banku działającego w Polsce - informuje NBP.
To posiadacz ma obowiązek je wymienić. Najprostszym krokiem jest zatem udanie się do najbliższego banku. Placówka jest zobowiązana do wymiany, o ile nie ma wątpliwości co do autentyczności banknotu. NBP podkreśla, że banki są zobowiązane do wymiany, jeśli zachowało się co najmniej 45 proc. pierwotnej powierzchni oraz można rozpoznać nominał środka płatniczego. Wymienić można również banknot, który ma więcej niż 75 proc. powierzchni lub jest podzielony na kawałki (jednak nie więcej niż 9 części), ale można go złożyć w całość.
Jak wymienić uszkodzony banknot?
Nie oznacza to, że wymieniając np. uszkodzony banknot 20 zł, dostaniemy nowy o takiej samej wartości. W przypadku, gdy zostało zachowane od 45 do 75 proc. jego pierwotnej powierzchni, otrzymamy jedynie połowę jego wartości nominalnej. Ważną kwestią jest również to, czy można rozpoznać jego nominał. Można również wymienić monety, pod warunkiem że rdzeń i pierścień są dobrze zachowane. Jeśli któryś z tych elementów jest w gorszym stanie, wymienimy monetę za połowę jej wartości nominalnej. Nowe pieniądze otrzymuje się zwykle od ręki. Dłużej trzeba czekać jedynie w dwóch przypadkach: kiedy istnieje podejrzenie, że są podrobione lub są uszkodzone tak bardzo, że zweryfikować może je jedynie centrala Narodowego Banku Polskiego.
Można również wysłać pieniądze prosto do centrali NBP za pośrednictwem poczty na adres: Narodowy Bank Polski, Departament Emisyjno-Skarbcowy, ul. Świętokrzyska 11/2100-919 Warszawa z dopiskiem: „DES – wymiana". W takiej sytuacji należna kwota zostanie przesłana na podany numer rachunku bankowego. Sama wymiana jest darmowa.
Czy banknot może być nieważny?
Banknoty posiadają określony okres obiegu. Sprzedawca może odmówić jego przyjęcia, jeśli jest przeterminowany. Z reguły taka sytuacja zdarza się rzadko, ponieważ banki regularnie wycofują z obiegu stare pieniądze i wprowadzają nowe. Jeśli jednak się to zdarzy, warto skontaktować się z bankiem. Wymiana takiego środka płatniczego nie powinna stanowić problemu. Warto jednak dbać o to, by nie zniszczyć przypadkowo papierowych pieniędzy.
