Aktinidia to niezwykła roślina, która swoim wyglądem i smakiem przypomina kiwi, ale ma delikatniejszą skórkę i słodszy miąższ. Występuje głównie w Azji, lecz dzięki odporności na mróz uprawiana jest również w Polsce. Więcej — rodzime uprawy funkcjonują już od ponad 20 lat. Jej owoce są prawdziwą bombą witaminową – wspierają odporność, poprawiają wzrok i wspomagają trawienie.
Czym jest „polskie kiwi”?
Aktinidia to mały, lecz niezwykle zdrowy owoc, który w ostatnich latach zyskał w Polsce popularność. Choć swoim wyglądem i smakiem przypomina klasyczne kiwi, jest od niego mniejsze i nie ma charakterystycznej, włochatej skórki. Występuje głównie w Azji, skąd pochodzi, ale coraz częściej można spotkać ją również w polskich ogrodach. To roślina pnąca się, która potrzebuje odpowiedniego wsparcia, aby prawidłowo się rozwijać.
Zobacz także:
Wyróżnia się kilka gatunków aktinidii, jednak nie wszystkie nadają się do uprawy w Polsce. Najpopularniejsze odmiany to aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta) oraz aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta). Obydwa gatunki dobrze znoszą polski klimat i można je uprawiać w ogrodach przydomowych czy na działkach. W Polsce aktinidię osiągają wysokość ok.4-8 m, jednak te rosnące w Azji potrafią mierzyć nawet do 50 m. Aktinidia ostrolistna, określana mianem „minikiwi”, uprawiana jest w Polsce na coraz szerszą skalę, a w sklepach na półkach w sezonie można znaleźć owoce pochodzące z rodzimych upraw. Polacy opracowali też polską odmianę minikiwi, która nazywa się Bingo i uprawia się ją głównie w okolicach Grójca. Niestety na polskie owoce przyjdzie nam poczekać, ponieważ te dojrzewają na początku września, a w handlu dostępne są do końca października.
Najlepsze warunki dla aktinidii występują w regionach o łagodnym klimacie. Roślina ta lubi miejsca nasłonecznione, osłonięte od wiatru i dobrze nawodnione. W Polsce można ją sadzić na stanowiskach, gdzie temperatura zimą nie spada zbyt nisko. Dzięki swojej odporności na mróz aktinidia pstrolistna i ostrolistna są w stanie przetrwać nawet chłodniejsze sezony.
Dlaczego warto spożywać aktinidię?
Owoce aktinidii są nie tylko smaczne, ale i niezwykle zdrowe. Mają słodko-kwaśny smak, przypominający kiwi, lecz są bardziej delikatne i soczyste. Ich skórka jest cienka i jadalna, dzięki czemu można je spożywać bez obierania. Są świetnym dodatkiem do sałatek, deserów czy smoothie.
Owoce aktinidii są bogatym źródłem:
- Witaminy C – wzmacnia odporność i wspiera walkę z infekcjami.
- Witaminy E – korzystnie wpływa na skórę i działa przeciwutleniająco.
- Witaminy A – wspiera zdrowie oczu i poprawia jakość widzenia.
- Błonnika – poprawia trawienie i wspomaga odchudzanie.
- Luteiny – chroni wzrok i redukuje ryzyko chorób oczu.
- Flawonoidów — powoduje spadek poziomu trójglicerydów w osoczu krwi, reguluje ciśnienie krwi i pracę serca, zapobiega kruchości naczyń krwionośnych.
Dzięki wysokiej zawartości błonnika aktinidia pomaga w odchudzaniu, wspomaga proces trawienie i zapobiega zaparciom. Ma również lekkie działanie przeczyszczające, dlatego jest polecana osobom z problemami trawiennymi. Regularne spożywanie owoców aktinidii może poprawić zdrowie, wzbogacić dietę o cenne składniki i urozmaicić codzienny jadłospis.
Jak uprawiać aktinidię?
Na świecie aktinidię uprawia się przede wszystkim w Chinach, Japonii, Korei oraz w Stanach Zjednoczonych. Owoce te są tam dostępne w supermarketach i cieszą się dużą popularnością. W Polsce uprawa aktinidii wymaga odpowiedniego przygotowania gleby i stanowiska. Warto zapewnić jej lekką, przepuszczalną ziemię o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego. Sadzenie najlepiej przeprowadzać wiosną, aby roślina miała czas na ukorzenienie się przed zimą.
Podlewanie aktinidii powinno być regularne, zwłaszcza w okresie letnim. Mimo że jest odporna na suszę, lepsze plony uzyskamy przy umiarkowanym nawadnianiu. Zaleca się stosowanie organicznej ściółki, która pomoże utrzymać wilgoć w glebie i ochroni korzenie przed wysychaniem. Roślina potrzebuje również podpór, ponieważ jej pędy płynnie się pną i wymagają stabilnego oparcia.
Aby aktinidia owocowała, należy sadzić zarówno jej żeńskie, jak i męskie wersje. W przeciwnym razie nie dojdzie do zapylenia, a co za tym idzie – do owocowania. Niektóre odmiany są samopylne, co ułatwia uprawę w mniejszych ogrodach. Dobrze jest również nawozić roślinę naturalnymi środkami, aby wzmocnić jej wzrost i plonowanie.
Jak spożywać „polskie kiwi”?
Aktinidię można jeść na surowo, bez obierania, ponieważ jej skórka jest cienka i jadalna. Jest doskonałym dodatkiem do owsianki, jogurtu, koktajli oraz sałatek owocowych. Można ją również suszyć, robić z niej dżem lub dodawać do wypieków. Ze względu na słodko-kwaśny smak idealnie komponuje się z czekoladą i orzechami, tworzy wyjątkowe desery, a nawet może być wykorzystywana do produkcji domowych nalewek i win.
