Drobni przedsiębiorcy i urzędnicy – to właśnie te dwie grupy najczęściej zaliczano dotychczas do klasy średniej. Obecnie jej granice nie są już tak łatwe do określenia jak dawniej. Najczęściej do klasy średniej włączani są dziś pracownicy umysłowi i osoby prowadzące własne firmy. Ciekawym jest fakt, że aż 77% Polaków twierdzi, że do niej należy – tak wskazują badania CBOS. By jednak móc tak o sobie powiedzieć, należy zarabiać określoną sumę pieniędzy.
Klasa średnia i jej zarobki
„Zarabiam przeciętną pensję krajową, więc należę do klasy średniej” – taką opinię jak ta można usłyszeć stosunkowo często. „Dziennik Gazeta Prawna” zwraca uwagę, że nie jest jednak ona prawdziwa. Jak wynika z danych z marca 2024 r., średnia płaca wynosiła jeszcze niedawno 8408,79 zł brutto. W maju już uległa zmianie i wynosiła 7999 zł brutto.
Zobacz także:
Mimo to wskaźnik ten nie jest w pełni wiarygodny, ze względu na to, że nie ukazuje poprawnie zarobków większości pracowników. GUS uwzględnia tylko firmy zatrudniające więcej niż 10 pracowników – stanowi to wyłącznie 38% zatrudnionych. Nie brani są więc pod uwagę, chociażby pracownicy sektora publicznego.
Za miarodajne kryterium, które powinno się brać podczas klasyfikacji klasy średniej, jest mediana zarobków. Można określić ją jako „wartość środkową”, dzieląca zbiór danych na dwie części. Jak wynika z analiz, ostatnia mediana płac wynosi ok. 82% średnich zarobków. Oznacza to, że do klasy średniej mogą zaliczać się osoby zarabiające ok. 6600 zł brutto.
Jaka jest definicja klasy średniej?
O klasach społecznych zaczęto mówić wraz z rozwojem nowoczesnych społeczeństw. By zrozumieć lepiej, czym więc jest klasa średnia, należy cofnąć się do XVIII i XIX w. Prawdopodobnie jako pierwszy terminu tego użył James Bradshaw, irlandzki pisarz. XIX- wieczni socjologowie definiowali klasę średnią jako grupę osób, która nie zaliczała się do proletariatu, lecz nie była też burżuazją – była pomiędzy nimi.
Definicja klasy średniej wciąż się zmienia. Niektórzy rozumieją ją intuicyjnie, twierdząc, że zaliczają się do niej osoby pośrodku drabiny społecznej. O klasie średniej można mówić nie tylko pod względem zarobków, ale też pod względem kulturowym i społecznym. Choć najczęstszym kryterium jest dochód, to o przynależności do niej świadczyć może również:
- rodzaj wykonywanej pracy,
- poziom kwalifikacji,
- miejsce w hierarchii zawodowej,
- kapitał kulturowy,
- kapitał społeczny
Klasa średnia a polskie miasta
Według ustaleń Eurostatu do klasy średniej zalicza się 68% Polaków. W porównaniu z innymi krajami tzw. starej Unii w ciągu ostatnich 15 lat grono to rozrosło się najszybciej właśnie w Polsce. Jednak gdy mówimy o progu wejścia do tej grupy, warto wziąć pod uwagę różnice w zarobkach w poszczególnych miastach w Polsce. Np. w Lublinie, Gorzowie Wielkopolskim czy w Kielcach, aby należeć do klasy średniej, trzeba zarabiać około 7000 zł brutto.
W Warszawie jest nieco inaczej – tu mediana wynagrodzeń wynosi 8900 zł brutto, co oznacza zarobki w wysokości 6400 zł na rękę przy umowie o prace. W stolicy mediana dla klasy średniej wynosi od 6070 do 18119 zł – mowa tu o osobach bezdzietnych, żyjących w związku.
Co wyróżnia klasę średnią?
Ciekawe informacje na temat klasy średniej znaleźć można w raporcie zamieszczonym na stronie CBOS. Okazuje się, ze osoby zaliczane do niej są bardziej religijne. W porównaniu z osobami z innych klas nieco częściej biorą udział w praktykach religijnych. Z kolei osoby zaliczane do klasy wyższej korzystają ze wspomnianych praktyk o wiele rzadziej. Z raportu wynika również, że klasa średnia i wyższa najczęściej identyfikuje się z poglądami lewicowymi.
Ludzie zaliczani do klasy średniej mają dochody pozwalające im na godne życie, lecz nie na opływanie w luksusie. Osoby z klasy średniej najczęściej żyją w miastach – są to przeważnie ludzie z wykształceniem wyższym lub średnim, pracujący w korporacjach i sektorze usługowym. W porównaniu z klasą niższą, osoby te częściej inwestują np. w nieruchomości i edukację dzieci.
