W drugiej połowie 2024 roku Ministerstwo Cyfryzacji podawało, że z aplikacji mObywatel korzysta już ponad 8 milionów osób. Za sprawą jej popularności stoi szereg dostępnych w niej funkcjonalności, w tym możliwość potwierdzenia tożsamości za pomocą mDowodu. Z doniesień ekspertów z organizacji Demagog, która zajmuje się fact-checkingiem i walką z dezinformacją, wynika, że trwa handel podrobionymi aplikacjami mObywatel. Ta tania i łatwo dostępna oferta skierowana jest głównie do osób poniżej 18. roku życia, lecz rodzi ryzyko nie tylko omijania prawa przez najmłodszych.

Fałszywy mDowód za 20 złotych. Eksperci alarmują

Ustawa o aplikacji mObywatel z lipca 2023 roku pozwala nam na potwierdzanie tożsamości przy użyciu dostępnego w niej mDowodu. Mimo że dokument ten jest obwarowany zabezpieczeniami, okazuje się, że w mediach społecznościowych można trafić na oferty sprzedaży jego podrobionych wersji. Ceny zaczynają się od 20 złotych. Tyle właśnie kosztuje sfałszowany mDowód. Za 60 złotych oszuści oferują dostęp do pełnej wersji całej aplikacji mObywatel. 

Zobacz także:

telefon

Z tej aplikacji korzysta ponad 8 milionów Polaków, a podszywają się pod nią oszuści. Uważaj, bo stracisz pieniądze
zagubiony bagaż

„Lotnisko Chopina wyprzedaje nieodebrane walizki za 8 zł”. Brzmi jak okazja? Lepiej uważaj

Na oferty podróbek mObywatela można natrafić przypadkowo w mediach społecznościowych*. Konta o nazwach nawiązujących do oficjalnej nazwy aplikacji zachęcają, by wysyłać w tej sprawie wiadomości prywatne lub dołączyć do wskazanych kanałów (najpopularniejszy, który znaleźliśmy, miał ponad 6,5 tys. członków). Link do strony internetowej z fałszywym mDowodem kosztuje 20 zł - donoszą eksperci z organizacji Demagog.

Odpowiedzialność karna, która grozi za podrabianie dokumentów, nie odstrasza twórców fałszywych aplikacji. Zasłaniają się oni hasłami sugerującymi, że sfałszowana wersja nie służy do popełniania przestępstw.

Piszą więc, że ich aplikacja została stworzona „w celach edukacyjnych”, „do demonstracji” lub „dla sprankowania znajomych”. Często też, tak samo jak fałszywe fizyczne dowody, fałszywe mDowody sprzedaje się jako produkt „kolekcjonerski” - czytamy w artykule ekspertów z organizacji Demagog.

Podrabiany mObywatel. Ryzyko omijania prawa i kradzieży tożsamości

Handel fałszywymi wersjami aplikacji mObywatel oraz mDowodu niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw. Dotyczy to zwłaszcza osób poniżej 18. roku życia, ponieważ to do nich przede wszystkim jest kierowana oferta. Z pomocą podrobionego dokumentu tożsamości zyskują one szansę na kupienie produktów dostępnych jedynie dla dorosłych, na przykład papierosów, alkoholu i napojów energetycznych. 

Z naszych poszukiwań w sieci wynika, że oferty tworzenia fałszywych mDowodów najczęściej są kierowane do osób poniżej 18. roku życia. W jednej z reklam napisano otwarcie [pisownia oryginalna]: „Potrzebujesz dowodu by kupić energola czy piwko bez 18? Napisz do nas w dm a w przystępnej cenie zrobimy tobie specjalnie spersonalizowaną aplikację” - informują eksperci z organizacji Demagog.

To jednak nie koniec zagrożeń. Rozpowszechnianie podrobionych dokumentów może prowadzić także do sytuacji, w której dochodzi do oddania głosu za kogoś innego podczas wyborów. 

Oczywiście kilka przypadków posłużenia się cudzą tożsamością nie zmieniłoby znacząco wyniku wyborów, jednak ujawnienie, że takie sytuacje miały miejsce (ktoś próbował oddać głos, ale nie mógł tego zrobić, bo ktoś już zagłosował za niego), mogłoby wywołać skandal i powszechnie podważyć zaufanie do procesu wyborczego - ostrzegają eksperci z organizacji Demagog.

Jak rozpoznać, że mDowód jest autentyczny? Ministerstwo przypomina

Na stronie Ministerstwa Cyfryzacji znajdziemy ważne wskazówki dotyczące tego, w jaki sposób możemy sprawdzić autentyczność mDowodu. Musimy zwrócić uwagę między innymi na to, czy data i godzina wskazana na dokumencie jest zgodna z tymi widocznymi na urządzeniu. Należy również przyjrzeć się fladze, która musi być falująca. Istotny jest także hologram w kształcie godła, zmieniający kolor w zależności od kąta nachylenia telefonu. To jednak nie wszystko. Jak czytamy na stronie Ministerstwa Cyfryzacji, aby sprawdzić autentyczność mDowodu, należy także zwrócić uwagę na:

  • błękitne zabarwienie tła i ornamentowe wzory z cienkich linii, czyli gilosze;
  • aktualne zdjęcie zgodne ze zdjęciem z dowodu osobistego lub e-dowodu (wizerunek twarzy pochodzi z Rejestru Dowodów Osobistych);
  • zielony napis „dokument ważny”.