Zbliża się Wszystkich Świętych, a z tej okazji Polacy odwiedzają bliskich zmarłych na cmentarzach. Podążając wśród setek grobów, można dopatrzeć się wielu różnych napisów na pomnikach. Najczęściej spotykane to „Ave Maria”, „Spoczywaj w pokoju”, „Pamiętamy” czy „Śpij Aniołku”, jednak niektórzy decydują się na coś bardziej oryginalnego. Niewielu wie, że za taki dowcip grozi mandat.
Co to jest epitafium?
Oprócz imienia, nazwiska, daty urodzenia, daty śmierci oraz wieku, w którym dana osoba zmarła, na pomniku dodaje się jeszcze odpowiedni napis. Epitafium (z gr. Epitaphios – nad grobem) to zwykle krótka sentencja umieszczana na nagrobku, która ma na celu upamiętnienie lub uczczenie osoby zmarłej. W dawnych czasach było formą przekazu pozostawioną dla żyjących. Zwykle były to słowa lub wiersze o znaczeniu metaforycznym lub symbolicznym, przypominające o nieuchronności śmierci.
Zobacz także:
Dawniej epitafium było także wyrazem przestrogi lub hołdu dla wybitnych ludzi, na przykład dla władców, które nierzadko układali przed śmiercią osobiście. Z biegiem lat, napisy na nagrobkach zwykle pełnią funkcję osobistego pożegnania bliskiej osoby, są wyrażeniem wdzięczności za jej obecność w życiu, ale i straty czy zadumy. Odgrywają też rolę ozdoby pomnika. Najczęściej przybierają formę krótkiego cytatu, który następnie zapisuje się na grobie ozdobną czcionką.
Jakie nietypowe napisy na nagrobkach można przeczytać?
Czasami odwiedziny bliskich zmarłych na cmentarzu mogą zadziwić. Wszystko za sprawą nietypowych napisów, które znajdują się na nagrobkach. W Polsce można znaleźć wiele takich niepowszechnych wyborów. Najczęściej są one humorystyczne, lecz jednocześnie balansują na granicy dobrego smaku. Na przykład pewien mąż postanowił napisać żonie „Prawdziwy anioł rozkoszy. Słodsza w pożyciu małżeńskim” lub „Dzieci Izraela chciały chleb, a Pan zesłał im mannę. Stary (...) chciał żonę, a diabeł zesłał mu Annę”. Nietypowych napisów na nagrobkach nie brakuje. Oto niektóre z nich:
Tu leży ciało (...), który wcisnął gaz zamiast hamulca
Tu leży tylko pusty strąk, Groszek poszedł prosto do Pana rąk
Zawsze mówiła, że nogi ją dobijają, ale nikt jej nie wierzył
lub epitafium od pewnej żony na pomniku męża:
Tu leży świętej pamięci mój mąż (...). Jego młoda żona - 23 lata- wciąż może być dobrą gospodynią i bardzo potrzebuje pocieszenia.
Nierzadko zdarzają się też błędy w napisach na nagrobkach. Wówczas można dopatrzyć się zastosowania niepoprawnej formy czasownika, na przykład „Tak szybko odeszłeś” (zamiast poprawnego „odszedłeś”) lub „Awe Maria” (zamiast poprawnego „Ave Maria”).
Czy za nietypowe napisy na nagrobku można dostać mandat?
Choć polskie prawo niebezpośrednio odnosi się do kwestii umieszczanych na nagrobkach napisów, nie oznacza to jednak, że na pomniku można bezkarnie umieścić to, co się podoba. Zgodnie z wymaganiami każdego cmentarza, na grobie należy umieścić podstawowe informacje o zmarłym, takie jak imię, nazwisko, data urodzenia i śmierci, które umożliwiają jego identyfikację. Pozostałe kwestie są w większości dowolne i zależne wyłącznie od rodziny lub bliskich zmarłego.
W przypadku umieszczenia na nagrobku nieodpowiedniego lub obraźliwego epitafium, które zawiera wulgaryzmy, obraża przedstawicieli jakiejś religii lub jest uznane za nieadekwatne do sytuacji, zarządcy cmentarza mogą żądać ewentualnej korekty lub całkowitego usunięcia napisu.
Za tego rodzaju niewłaściwe zachowania osobie grozi kara grzywny lub nawet pozbawienia wolności na podstawie poniższych artykułów Kodeksu karnego:
Art. 196. [Obraza uczuć religijnych] Kto obraża uczucia religijne innych osób, znieważając publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce przeznaczone do publicznego wykonywania obrzędów religijnych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 262. [Zbezczeszczenie zwłok] § 1. Kto znieważa zwłoki, prochy ludzkie lub miejsce spoczynku zmarłego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Zanim więc wybierzesz napis na nagrobku, zastanów się, czy aby na pewno wybrany napis jest wyrazem szacunku dla zmarłego i zgodny z ogólnymi zasadami moralnymi.
