Świąteczny zakalec nie musi wylądować w śmietniku. Przerobisz go nawet na 6 wypieków

Zakalec jest jadalny i nie jest trucizną. Nawet jeśli jego nazwa sugeruje, że coś z nim jest nie tak, wciąż pozostaje ciastem – tyle, że niedopieczonym. Objadanie się zakalcem nie jest wskazane, choć spożycie niewielkiej porcji nie zaszkodzi. Mimo to nie powinny go jeść kobiety w ciąży i dzieci ze względu na możliwe ryzyko zatrucia salmonellą. Jednak wystarczy mieć blender, by dać zakalcowi „drugie życie”. 

Dlaczego powstaje zakalec?

Zwykło się mówić, ze powstanie zakalca jest dowodem wątpliwych umiejętności kulinarnych. Nic bardziej mylnego. Często trudno ocenić, dlaczego dany wypiek się zepsuł. Co więcej, zakalec może powstać nawet wtedy, gdy wszystkich składników użyjemy zgodnie z przepisem, proporcjami i upieczemy go we właściwej temperaturze.

Zobacz także:

„Polska rodzina: chłopak i dziewczyna”. W Warszawie zgromadzili się przeciwnicy edukacji zdrowotnej w szkołach

Polska wędlina najlepsza w Europie. Zdeklasowała kultowe włoskie produkty

Możliwych powodów powstawania zakalca jest jednak kilka. Zakalec tworzy się po dodaniu do ciasta zbyt wielu obciążających składników np.:

• Masła i oleju,
• Cukru,
• Mleka,
• Wody,
• Śmietany,
• Mąki o dużej zawartości glutenu,
• Owoców,
• Proszku do pieczenia,
• Sody.

Podczas przygotowywania wypieków np. z masą owocową czy budyniową, trzeba zadbać, by nie była zbyt płynna. Nadmierna ilość wody nieraz hamuje wyrastanie spodu. Podobnie bywa z wypiekami o warstwowej strukturze np. ciasta francuskiego z dodatkiem jabłek. Ciasto w miejscach pokrytych masą może nie wyrosnąć także z powodu zbyt dużej ilości soku. Zakalec powstaje niekiedy, gdy do produkcji wypieku używamy zbyt chłodnych produktów. Ciasta lepiej wyrastają w pokojowej temperaturze – wyjątkiem są ciasta kruche.

Istnieje kilka zasad, których zastosowanie może ochronić ciasto przed powstaniem zakalca:

1. Składniki przygotuj w temperaturze między 18 a 24 stopnie Celsjusza,
2. Składniki sypkie przesiej,
3. Prawidłowo wymieszaj składniki ciasta,
4. Nie dodawaj zbyt wielu owoców,
5. Piecz ciasto w odpowiedniej temperaturze,
6. Wykonuj ciasto zgodnie z przepisem.

Co zrobić z zakalcem?

Zakalec da się przetworzyć w pełni jadalny wypiek. Najlepiej zmiksować go w blenderze, po wcześniejszym wysuszeniu. Z powstałej masy można przygotować:

• Spód pod sernik,
• Tartę owocową,
• Delikatne ciasto z mascarpone,
• Bajaderki,
• Ciasta drożdżowe,
• Keks z bakaliami.

Dalsze wykorzystanie zakalca zależy od tego, jak upiekło się ciasto. Nieupieczoną cześć zawsze można odkroić, a tę upieczoną przetworzyć na spód placka lub wykorzystać jako warstwę. Niekiedy zakalec pojawia się tylko w niektórych częściach prawidłowo upieczonego ciasta – wówczas zepsute kawałki wystarczy wybrać łyżeczką i włożyć w nie np. konfiturę, bitą śmietaną lub masę budyniową.

Wyrzucanie ciasta biszkoptowego, które jest jedynie częściowo zakalcem, jest marnowaniem jedzenia. Wyrośniętą część niektórzy przerabiają np. na kostki kokosowe. Z ciasta wycina się sześciany równej wielkości, zanurza w polewie czekoladowej i obtacza w wiórkach kokosowych. Ciastka nadają się do spożycia po zastygnięciu czekolady.

Czy zakalec jest jadalny?

Słowo zakalec często kojarzy się np. z zakałą, czymś szkodliwym czy kompletnie niejadalnym. Jednak zakalec to tylko surowe ciasto z nadal jadalnymi składnikami. Mimo to należy pamiętać, że nie jest jednakowo strawny jak prawidłowo upieczony wypiek. Osoba zdrowa, po spożyciu niedużej porcji zakalca, nie będzie miała dolegliwości. Spożywanie zakalca będzie z kolei już szkodliwe dla osób z nadwrażliwym żołądkiem lub chorobami układu pokarmowego. Wtedy wystąpić mogą już wzdęcia, bóle brzucha i gazy.

 Spożycie zakalca niesie minimalne ryzyko zarażenia salmonellą, której towarzyszyć mogą:

• Biegunka,
• Wymioty,
• Silne bóle brzucha,
• Gorączka.

Gdy kawałek ciasta jest niedopieczony, bakterie salmonelli mają środowisko, by przeżyć. Jednak nawet wtedy wciąż można odkroić zakalec i nadal bezpiecznie zjeść resztę ciasta. Zakalca nie powinny spożywać kobiety w ciąży, właśnie ze względu na potencjalne zagrożenie salmonellą. W przeciwnym wypadku może dojść do odwodnienia i zagrozić zdrowiu dziecka. W skrajnych przypadkach następstwem bywa poronienie lub przedwczesny poród – nie warto więc ryzykować.

Zakalcem lepiej nie częstować też dzieci i osób starszych, nawet jeśli niewielka ilość ciasta również nie powinna im szkodzić. Powód jest ten sam co w przypadku kobiet w ciąży. Dziecko lub senior zakażeni salmonellą mogą się odwodnić. Co więcej, dziecko jest bardziej podatne na odwodnienie.