Płatności bezgotówkowe są szybkie i wygodne, jednak w niektórych miejscach nie zastąpią nam gotówki. Dlatego zawsze warto mieć w portfelu trochę banknotów. Nie wszędzie bowiem zapłacimy kartą. Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że niektóre banknoty nie nadają się do użytku, a korzystając z nich, możemy się narazić na odmowę ich przyjęcia. Są jednak sposoby, aby temu zaradzić.
Rośnie popularność płatności bezgotówkowych
Zwyczaje płatnicze Polaków różnią się w zależności od naszych preferencji. Nie da się jednak ukryć, że płatności bezgotówkowe stają się coraz bardziej popularne. Dla Fundacji Polska Bezgotówkowa przeprowadzono badanie „Zwyczaje płatnicze a rozwój sieci akceptacji kart w Polsce: badanie konsumenckie”, z którego wynika, że aż ponad 65% wszystkich transakcji detalicznych w sklepach i punktach usługowych w Polsce realizowanych jest bezgotówkowo. Gdzie najczęściej płacimy kartą? Rezultaty badania wskazują jasno, że dotyczy to takich miejsc, jak sklepy odzieżowe i obuwnicze, supermarkety oraz hipermarkety, księgarnie, kioski, sklepy papiernicze, drogerie, apteki, a także stacje paliw. Z kolei gotówka pojawia się najczęściej w przypadku wizyt u fryzjera, usług realizowanych w domu, napraw oraz warsztatów i salonów samochodowych.
Zobacz także:
Jak mówi Joanna Erdman, prezeska Fundacji Polska Bezgotówkowa, komentując wyniki badania:
Nasze badanie pokazuje, że udział płatności bezgotówkowych w sklepach i punktach usługowych w Polsce wzrósł r/r o 3 p.p., a w stosunku do 2013 r. zwiększył się diametralnie - z poziomu 20% do 65%. W ciągu zaledwie 10 lat nastąpiła rewolucyjna zmiana w zachowaniach konsumenckich. Podczas zakupów coraz chętniej sięgamy po karty i smartfony, ponieważ postrzegamy je jako szybkie, bezpieczne i wygodne. Prognozujemy, że ta zmiana zachowań z roku na rok będzie się tylko umacniać – co pokazuje również wzrost w poziomie ubankowienia (o 3 p.p.) - mówi Joanna Erdman, prezeska Fundacji Polska Bezgotówkowa, komentując wyniki badania.
Jakie banknoty są niezdatne do użytku?
Mimo że, jak widać, płatności bezgotówkowe stają się coraz bardziej popularne, gotówka wciąż pozostaje w obiegu. Warto sobie jednak zdawać sprawę, że niektóre banknoty znajdujące się w naszych portfelach nie mogą być już używane. Mowa tu o pieniądzach:
- przerwanych,
- naddartych,
- postrzępionych,
- popisanych,
- nadmiernie zabrudzonych,
- zaplamionych,
- odbarwionych.
Należy zwrócić na to uwagę, ponieważ sprzedawca może odmówić przyjęcia takiego banknotu. Oczywiście dotyczy to także klientów, którzy również mogą nie zgodzić się na przyjęcie takiej gotówki. Taka sama sytuacja dotyczy monet, które są:
- uszkodzone w sposób mechaniczny,
- wytarte, o zmienionej barwie,
- skorodowane,
- uszkodzone wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, rysunku lub innego znaku.
Czy można wymienić uszkodzoną gotówkę?
Przepisy określające zasady i sposób wymiany gotówki nienadającej się do użytku znajdziemy w zarządzeniu Prezesa Narodowego Banku Polskiego w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiązek wymiany gotówki uszkodzonej mają wszystkie banki działające legalnie na terenie Polski. Aby do tego doszło, bank nie może mieć wątpliwości co do autentyczności banknotu lub monety. Możliwe musi być także rozpoznanie ich wartości nominalnej. Banki muszą wymienić nam pieniądze na nowe jeśli:
- w przypadku banknotów: są przerwane na nie więcej niż dziewięć części, sklejone lub niesklejone, jeżeli wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu, nie posiadają ubytków powierzchni w miejscu przerwania i łącznie stanowią 100% pierwotnej powierzchni; a także jeżeli zachowały ponad 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie;
- w przypadku monet: jeśli monety, a także dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej.
Jeśli jednak powyższe warunki nie są spełnione, bank może zwrócić nam połowę wartości nominalnej banknotu lub monety, jeżeli:
- banknoty zachowały od 45% do 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie;
- w przypadku monet zachował się przynajmniej jeden element (rdzeń lub pierścień).
