W PRL-u każdy był w nią wyposażony. Przyznawano je nawet dopiero co urodzonym dzieciom. Książeczki mieszkaniowe, bo o nich mowa, miały zachęcać Polki i Polaków do oszczędzania na własne mieszkanie. Teraz są uznawane za relikt przeszłości, jednak okazuje się, że można na nich nieźle zarobić. Należy tylko spełnić określone warunki.
Czym były książeczki mieszkaniowe?
Książeczki mieszkaniowe miały być zachętą ze strony peerelowskich władz do oszczędzania na własne mieszkanie. Była to swego rodzaju umowa między obywatelem a państwem. Kiedy już dana osoba uzbierała na wkład własny, mogła liczyć na uzyskanie tak zwanej premii gwarancyjnej. Książeczki zostały wprowadzone w latach 50, jednak kryzys gospodarczy w latach 70. i 80. spowodował, że ten system się zawalił. Wtedy okazało się, że zgromadzone środki nie wystarczą już na zakup mieszkania. Z tego powodu większość osób schowała książeczki do szaf i o nich zapomniała. Dzisiaj posiadacze książeczek mieszkaniowych mogą skorzystać z wypłaty tak zwanej premii gwarancyjnej.
Zobacz także:
Jak skorzystać z premii gwarancyjnej?
Aby skorzystać z premii gwarancyjnej, należy spełnić kilka warunków. Przede wszystkim, książeczka mieszkaniowa musi być założona przed 24 października 1990 roku. Wypłata premii odbywa się na podstawie ustawy z dnia 30 listopada 1995 roku o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych i jest finansowana z budżetu państwa. Co ważne, premię gwarancyjną można wykorzystać jedynie na cele mieszkaniowe. Jak wynika z wypowiedzi Grzegorza Culepy, eksperta banku PKO, który udzielił głosu gazecie Fakt, średnia wysokość wypłaconej premii gwarancyjnej w I półroczu tego roku to około 19 tysięcy złotych.
Od 19 stycznia 2021 roku właściciele książeczek mają obowiązek zarejestrowania ich w banku prowadzącym obsługę rachunku. Dotyczy on książeczek założonych do 23 października 1990 roku. Termin na złożenie wniosku o likwidację książeczki i wypłatę premii gwarancyjnej wynosi 90 dni, licząc od 1 stycznia następnego roku po rejestracji.
Na co można przeznaczyć premię gwarancyjną?
Środki, które po zlikwidowaniu książeczki uzyskamy z premii gwarancyjnej, należy przeznaczyć na cele mieszkaniowe. Są one ściśle określone w ustawie, a należą do nich:
- nabycie lokalu mieszkalnego lub domu w drodze zakupu bądź zamiany, jeśli prawo własności wynosi minimum 1/4;
- zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, jeśli prawo własności wynosi 1/4;
- uzyskanie odrębnej własności lokalu mieszkalnego powstałego w drodze przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy budynku mieszkalnego, bądź pomieszczeń niemieszkalnych;
- dokonanie wpłaty na podstawie umowy w sprawie partycypacji;
- całkowita spłata zadłużenia obciążającego lokal właściciela książeczki mieszkaniowej powstałego w związku z kredytem;
- wymiana okien, montaż, wymiana lub modernizacja instalacji gazowej, instalacji elektrycznej lub instalacji wodno-kanalizacyjnej w lokalu mieszkalnym lub domu jednorodzinnym;
- opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności;
- termomodernizacja lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego;
- wpłata na fundusz remontowy wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej.
Poniesione wydatki muszą oczywiście zostać udokumentowane, na przykład poprzez akt notarialny w przypadku zakupu domu lub mieszkania.
Co jeszcze warto wiedzieć o książeczce mieszkaniowej?
Warto zwrócić uwagę, że nie wszyscy będą mogli skorzystać z premii gwarancyjnej. Dotyczy to na przykład osób bezdomnych, które nie posiadają żadnego tytułu do lokalu. Chodzi również o osoby, które wynajmują na przykład lokal komunalny i chciałyby go wykupić, ale nie mogą tego zrobić ze względu na to, że gmina nie przeznacza tego lokalu na sprzedaż. Z premii nie skorzystają też osoby, które chciałyby, w związku z posiadaniem prawa własności do jakiegoś lokalu, wymienić w nim piec grzewczy. Nie zrobią tego, ponieważ taki cel nie został przewidziany w ustawie. Co ciekawe, książeczkę można przepisać na inną osobę.
Warto też wiedzieć, że książeczka może być przedmiotem cesji – przekazania praw do wkładu – pomiędzy: małżonkami (również rozwiedzionymi), rodzicami i dziećmi (również przysposobionymi), dziadkami i wnukami, rodzeństwem rodzonym i przyrodnim, pomiędzy powinowatymi (macochą lub ojczymem i pasierbami). To daje spore możliwości, bo dzięki łańcuszkowi cesji książeczka może przejść nawet na osobę niespokrewnioną - mówi w rozmowie z Rzeczpospolitą Marek Wielgo, ekspert portalu rynekpierwotny.pl
