Szczury to ssaki występujące na niemal wszystkich kontynentach na świecie. Zwykle osiągają około 60 lub 300 mm, a najcięższe osobniki ważą nawet około 0,5 kg. Są problemem na ulicach wielu miast, a ich pojawienie się budzi niemały strach wśród ludzi, gdyż nierzadko są nosicielami różnych chorób i stanowią zagrożenie dla zwierząt domowych. W piwnicach dostają się do zapasów jedzenia, uszkadzają instalacje elektryczne, a także kanalizację. Teraz okazuje się, że ich obecność wcale nie musi okazać się wyłącznie szkodliwa dla ogółu. Szczury jeszcze nigdy nie były tak przydatne. 

Szczury na lotnisku w Tanzanii

Specjalnie wyszkolone psy, które usprawniają pracę policji, to widok, do którego społeczeństwo zdążyło się przyzwyczaić. Teraz do pracy zmobilizowano także inne żywe stworzenia. Chodzi o budzące strach szczury. Szansę tym powszechnie znanym gryzoniom postanowiły dać służby na lotnisku w Tanzanii. Dzięki ich działalności, było możliwe wprowadzenie innowacyjnego projektu, który służy do wykrywania nielegalnych towarów podczas rutynowej kontroli przed odlotem. Warto wspomnieć, że Tanzania to jeden z obszarów o największej przestępczości, a roczne zyski przemytu sięgają tam aż 23 miliardów dolarów.

Zobacz także:

W tym celu, naukowcy z tanzańskiej Fundacji APOPO postanowili odpowiednio wyszkolić występujące tam wielkoszczury gambijskie (w porównaniu do polskich gatunków te osiągają około 75 cm długości). Po przebytym szkoleniu, gryzonie specjalizują się w szukaniu produktów odzwierzęcych (pochodzących głównie od zwierząt zagrożonych wyginięciem), takich jak łuski łuskowców, kość słoniową, heban afrykański lub rogi nosorożca.

Dostępne obecnie narzędzia do kontroli są drogie i czasochłonne, a natychmiastowo trzeba zwiększyć przeszukiwanie załadunków. Szczury to ekonomiczne narzędzia do wykrywania zapachów. Mogą łatwo dostać się do mało dostępnych przestrzeni, takich jak towary w zapakowanych kontenerach transportowych lub być podnoszone wysoko, aby przeczesywać systemy wentylacyjne zamkniętych kontenerów - oznajmia dr Isabelle Szott, badaczka z organizacji Okeanos Foundation.

Badaczka podkreśla, że stworzenia są małe i zwinne, a dzięki temu mogą usprawnić pracę straży granicznej, m.in. poprzez poruszanie się między ciasno ułożonymi paczkami. Co więcej, są znacznie tańsze w utrzymaniu niż chociażby psy. 

W jaki sposób szczury rozpoznają nielegalne towary?

Specjalnie wyszkolone szczury gambijskie charakteryzuje wyjątkowa zdolność do rozpoznawania różnych zapachów, które stworzenia są w stanie pamiętać przez wiele miesięcy. Dzięki wcześniej przeprowadzonym szkoleniom, gryzonie uczono trzymać nos w wyznaczonym otworze, w którym naukowcy umieszczali docelowy zapach. Gdy szczurom udało się wykonać polecenie, dostawały nagrodę w postaci przekąski. 

W czasie wykonywania obowiązków w pracy, szczury gambijskie mają odpowiedni strój, a mianowicie są ubrane w charakterystyczne kamizelki, dzięki którym możliwe jest wysłanie sygnału powiadamiającego służby o wykryciu nielegalnego towaru. Są szybkie, zwinne i inteligentne, a pracownicy pełniący obowiązki na lotnisku pokładają w nich wielką nadzieję. 

Gdzie jeszcze szczury okazują się pomocne?

To nie pierwszy raz, kiedy szczury okazały się niezwykle istotne dla człowieka. Już kilkanaście lat temu gryzonie pomagały między innymi w wyszukiwaniu pozostałości wojennych, na przykład min lądowych. Odpowiednio wytresowane gryzonie biegały po wyznaczonych przez naukowców terenach i w momencie znalezienia ładunku, drapały pobliski kawałek ziemi. Co więcej, stworzenia są na tyle lekkie, że nie były w stanie uruchomić zapalnika i w konsekwencji eksplodować, więc żaden osobnik nie zginął.