Szkorbut - o tej chorobie niewiele się aktualnie słyszy. Kojarzona głównie z marynarzami, którzy podczas długich wypraw morskich zapadali na poważny niedobór witaminy C, ta choroba wydawała się być zupełnie zapomniana. Kiedy w XVIII wieku szkocki lekarz James Lind uznał, że owoce cytrusowe to najlepsze źródło witaminy C, okazało się, że szkorbutowi da się łatwo zapobiegać. Z tego powodu przypadków szkorbutu nie notowano już tak często. Teraz jednak ta sytuacja uległa zmianie.
Wzrost liczby zachorowań na szkorbut
Wydawać by się mogło, że szkorbut należy już do przeszłości. Najnowsze doniesienia wskazują jednak na to, że tak nie jest. W lipcu 2024 roku w Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania, które miały na celu analizę przyjęć do pediatrów. Wyniki wskazały na to, że wśród najmłodszych wskaźnik zachorowań na szkorbut w latach 2016-2020 wzrósł aż trzykrotnie. Przypadek szkorbutu odnotowano również w Kanadzie. Zachorowała tam 65-letnia kobieta. Problem ten pojawił się także w Australii, gdzie szkorbut odkryto u mężczyzny w średnim wieku, który niedawno przeszedł operację bariatryczną. Mówił on, że z powodu niskich dochodów nie jadł wszystkich posiłków, a także zdarzało się, że były one ubogie w produkty, które zawierają witaminę C. Wspomniane wyżej objawy dotyczące szorstkości i osłabienia nóg pojawiły się zarówno u kobiety z Kanady, jak i u mężczyzny z Australii. Lekarze nie wierzyli, że może chodzić o szkorbut, jednak został on potwierdzony przez przeprowadzone badania.
Zobacz także:
Skąd bierze się szkorbut?
Szkorbut to wielonarządowa choroba, która wynika z nasilonego niedoboru kwasu askorbinowego, czyli witaminy C, w organizmie. Jak dochodzi do zachorowania? Czynników jest wiele, ale najważniejszym z nich zdaje się być ubóstwo. Dla tych, którzy są w trudnej sytuacji finansowej zakup świeżych owoców i warzyw może okazać się wyzwaniem. Dotyczy to na przykład osób starszych, ale ta grupa jest szczególnie zagrożona zachorowaniem również ze względu na zmniejszający się wraz z wiekiem apetyt. Z tego powodu osoby w podeszłym wieku rzadziej mają ochotę sięgać po produkty, które zawierają duże ilości witaminy C. Wspomniane wyżej problemy finansowe mogą nastręczać trudności również młodszym, którzy dopiero wchodzą w dorosłość i również często mają kłopoty ze sprostaniem wydatkom. Ale nie tylko ceny owoców i warzyw mogą być źródłem problemu.
Ryzyko zachorowania wzrasta także wtedy, kiedy nasza dieta nie jest odpowiednio zbilansowana. Złe nawyki żywieniowe, prowadzące do spożywania dużej ilości produktów przetworzonych, również mogą przyczynić się do rozwoju szkorbutu. Nie znajdziemy w nich bowiem odpowiednich dawek witaminy C. Z kolei w niektórych krajach możemy spotkać się z utrudnionym dostępem do świeżych warzyw i owoców. Źródłem problemu może stać się też odchudzanie. Istnieją restrykcyjne, ubogie w składniki odżywcze diety, których przestrzeganie nie pozwoli nam dostarczyć wszystkich witamin, w tym kwasu askorbinowego. Problem z odpowiednią dietą może wynikać również z depresji lub zaburzeń odżywania.
Jakie są objawy szkorbutu?
Ze względu na to, że dzięki witaminie C funkcjonowanie naszego organizmu jest wspierane na wielu poziomach, objawy szkorbutu mogą przybierać wiele postaci. Do oznak tej choroby zalicza się na przykład przewlekłe zmęczenie. Szkorbut możemy poznać również między innymi na podstawie krwawiących dziąseł oraz rozluźnieniu zębów, które prowadzi do ich wypadania. Osoby chore mogą mieć też większą skłonność do powstawania siniaków. Chorobę mogą także charakteryzować bóle kończyn i zwiększona podatność na infekcje. Chorzy zmagają się również z problemami skórnymi. Może się bowiem pojawić taki objaw, jak szorstkość lub przebarwienie skóry. Widoczne stają się wtedy także fioletowe plamy, które są oznaką podskórnego krwawienia.
Szkorbutowi towarzyszyć mogą też problemy sercowo-oddechowe, takie jak duszności i obniżone ciśnienie tętnicze. Na tę chorobą wskazują także utrudnione gojenie się ran, niedokrwistość i obrzęki. Możemy mieć również do czynienia ze złym samopoczuciem, a nawet depresją. Zdarza się, że dochodzi także do zespołu Sjögrena, czyli choroby o podłożu autoimmunologicznym, która charakteryzuje się tym, że organizm wytwarza białka przeciwko własnym białkom. Objawy szkorbutu pojawiają się po kilku miesiącach diety, która sprzyja niedoborowi witaminy C. Szkorbut leczy się poprzez suplementację witaminy C, która może być podawana doustnie, domięśniowo lub dożylnie. Leczenie trwa zazwyczaj kilka tygodni i polega również na usunięciu przyczyny, która była powodem szkorbutu, czyli na przykład sposobu odżywania.
